Pamiętamy ... przemijamy

 

Motto - Ewangelia wg. św. Mateusza czytana w dniu Wszystkich Świętych 1.XI.2013 r.

Mt 5, 1-12a Osiem błogosławieństw

 

«Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie.
Błogosławieni, którzy się smucą, albowiem oni będą pocieszeni.
Błogosławieni cisi, albowiem oni na własność posiądą ziemię.
Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni.
Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią.
Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą.
Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój, albowiem oni będą nazwani synami Bożymi.
Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem do nich należy królestwo niebieskie.
Błogosławieni jesteście, gdy ludzie wam urągają i prześladują was, i gdy mówią kłamliwie wszystko złe na was z mego powodu. Cieszcie się i radujcie, albowiem wielka jest wasza nagroda w niebie».

zdjęcie pochodzi z tej strony

Po kilku latach nieobecności spowodowanej stanami prokreacyjno-zdrowotnymi zawitałam 1 listopada na rodzinnym cmentarzu. Rodzinnym, bo tutaj są pochowani moi dziadkowie oraz pradziadkowie ze strony mamy i taty.

Może wiele osób (a może wcale nie), zastanawia się co jest w tym dniu, że ludzie jadą na drugi koniec Polski, a małżonkowie dzielą się i każde rusza w swoje rodzinne strony...
Spotykamy się z bliskimi, może to rzadka okazja na co dzień, jeśli nasze życie nie obfituje w rodzinne imprezy typu śluby, komunie lub co gorsza, pogrzeby...
Wujek, który posiwiał na skroniach i ze smutkiem w oczach powtarza, że "wcześnie zaczyna w tym roku", i młodsza siostra babci, która mignęła mi przy wychodzeniu z cmentarza. Staruszka, lustrzane babcine odbicie, o lasce, z wysuszoną zapadniętą twarzą... To już nie ta rumiana, choć starsza pani sprzed jeszcze kilku lat, gdy babcia żyła...

Okazja by spotkać się z bliską rodziną. Dopóki żyli dziadkowie nestorowie rodu, po mszy na cmentarzu jechało się na obiad, do jednej lub do drugiej babci.

Teraz ich już nie ma. Zabrakło spoiwa, rodzina niby jest, ale każde rozjeżdża się w swoją stronę...
A sąsiedzi-znajomi z pobliskich cmentarnych kwater, których widywało się z roku na rok, też postarzeli się, zmienili.
Nawet same grobowce już nie te - odnowione, a zamiast lastriko - marmury.
Ale są też takie, przy których ktoś zawsze stał, siedział przy nich zgarbiony staruszek, a dziś tam nikogo nie było, a spomiędzy płyt wyrastają gałęzie. Skąd one się tam wzięły? Przecież wokół nie ma ani jednego drzewa, czy krzewu? Czy z człowieka? Na naszych oczach zaczyna się odchodzenie w niepamięć.

Cmentarz wyczyszczony dokumentnie z drzew, które pamiętam z dzieciństwa i jeszcze sprzed kilkunastu lat. Chciałam znaleźć zdjęcia z tamtych czasów. Nie znalazłam. Ale za to natrafiłam na ciekawy zbiór fotografii z okolic moich rodzinnych stron. Oglądając je, a w zasadzie szukając na nich znajomych twarzy powróciłam do obrazów pamiętanych z dzieciństwa. I dzięki tej podróży w czasie, znalazłam swój początek i uświadomiłam sobie, skąd we mnie żyje ogromne zainteresowanie i poszanowanie dla innych kultur i religii. Nad którymi zastanawiałam się często, nie rozumiejąc ich pochodzenia, nie bardzo rozumiejąc samą siebie. "Skąd się to we mnie bierze, no skąd...?"



synagoga - zdjęcie pochodzi z tej strony


Wychowanie w atmosferze miasteczka, gdzie przed laty współistniały ze sobą różne wyzwania: ewangelickie, żydowskie i katolickie, od najmłodszych lat obcowanie z obecnością starego cmentarza ewangelickiego i ewangelickiego kościoła, zasłyszane od dorosłych informacje, że cioci mama była ewangeliczką, stała obecność jednego z większych, ale niezbyt znanego szerzej monumentu upamiętniającego eksterminację Żydów w czasie II wojny światowej. W lesie rzuchowskim. Tu miały miejsce zdarzenia opisane przez Zofię Nałkowską w "Medalionach" w opowiadaniu "Człowiek jest mocny". To miejsce, które ku memu miłemu zaskoczeniu wymienia też ksiądz Lemański. Wymieniał...

Zwiedzając 10 lat temu w Londynie Imperial War Museum, miałam okazję zobaczyć ogromną makietę Auschwitz-Birkenau, ale na jednej ze ścian w sali natrafiłam na notkę, że obóz w Chełmnie nad Nerem był pierwszym obozem straceń przygotowanym przez hitlerowskich Niemców w celu unicestwienia Żydów, jeszcze przed Oświęcimiem, przed Bełżcem, Sobiborem, i innymi bardziej znanymi - informacja dostępna tutaj.

zdjęcie pochodzi z tej strony

Jeszcze z dzieciństwa pamiętam, że treść tych słów znaleziono na miejscu tego pomnika napisaną krwią na kartce papieru.

Zainteresowanych odsyłam na stronę portalu gminy Dąbie. A zwiedzających i podróżujacych zapraszam w te miejsca.


Epilog:
Przyjeżdżając w czasie studiów do mego rodzinnego miasta lubiłam przejść się (40 minut drogi) wieczorem na rozświetlony cmentarz. Albo obserwować łuny bijące znad kolejno mijanych nekropolii, kiedy wracaliśmy od rodziny już po zmroku. To było niepowtarzalne uczucie widzieć to i być tam, wśród nich, kiedy już było prawie pusto. Pękające szklane znicze powodowały nagłe drżenie w sercu, ale bardziej bałam się ludzi, którzy czasem znajdowali się tam wieczorem bez refleksji i bez poszanowania dla miejsca, w którym się znajdują. Tę tradycję przejął potem po mnie mój brat.

Było tak: jednocześnie ciemno i jasno:


zdjęcie pochodzi z tej strony

 Na zakończenie piękny cytat z Księgi Mądrości (podkreślenie moje):

Panie, świat cały przy Tobie jak ziarnko na szali, kropla rosy porannej, co spadła na ziemię. Nad wszystkim masz litość, bo wszystko w Twej mocy, i oczy zamykasz na grzechy ludzi, by się nawrócili. Miłujesz bowiem wszystkie stworzenia, niczym się nie brzydzisz, co uczyniłeś, bo gdybyś miał coś w nienawiści, nie byłbyś tego uczynił.
Jakżeby coś trwać mogło, gdybyś Ty nie powołał do bytu? Jak by się zachowało, czego byś nie wezwał? Oszczędzasz wszystko, bo to wszystko Twoje, Panie, miłośniku życia.
Bo we wszystkim jest Twoje nieśmiertelne tchnienie. Dlatego nieznacznie karzesz upadających i strofujesz przypominając, w czym grzeszą, by wyzbywszy się złości, w Ciebie, Panie, uwierzyli